آیا اردوغانیسم به پایان خود رسیده است؟

نادر کمالی فرد

برای پاسخ به این این سوال باید نحوه به قدرت رسیدن اردوغان و حزبش،نقش کنونی ترکیه در منطقه بر اساس فهم مشترک امریکا در گذشته و حال از ترکیه،روابط تیره ترکیه با اروپا ، روابط با همسایگان و … … بررسی و تحلیل کرد .
بدون پرداختن و تشریح موارد بالا و جهت پاسخ کوتاه عرض میکنم که این کشور در سطح بین‌المللی منزوی است، اقتصادش همچنان رو به وخامت است و تردیدهایی در مورد سلامتی اردوغان وجود دارد. از طرف دیگر نگاه دیکتاتوری اردوغان به تمامی مسایل و تکرار همیشگی ادعای “توطیه خارجی علیه ترکیه” نشانهای قویی از سقوط اردوغان و حزبش است و این به معنی خداحافظی زود هنگام با اردوغان هست و در غیر این صورت منتظر اتفاقات بسیار وحشتناک باید بود

شبنم کرمانشاهی

تفسیری که آقای اردوغان آن را بزرگنمایی مسایل اقتصادی از سوی منتقدان خود می‌داند و همچنان اصرار دارد که مردم ترکیه همچون گذشته حامی سیاست‌های او و حزب عدالت و توسعه هستند. با این وجود، مخالفان سیاسی او بر پایه شواهد موجود، امیدوارند که با تکیه بر ضعف‌های اقتصادی دولت آقای اردوغان بتوانند رقیب دیرینه خود را در انتخابات آتی شکست دهند؛ انتخاباتی که پیش‌بینی می‌شود به جای سال ۲۰۲۳، نیمه نخست سال میلادی آینده برگزار شود.

آقای اردوغان طی نزدیک به دو دهه گذشته همواره به پشتوانه افزایش رفاه عمومی و رشد فزاینده اقتصاد ترکیه، قدرت سیاسی در این کشور را در اختیار داشته است. صندوق بین‌المللی پول نیز اخیرا پیش‌بینی کرده که تولید ناخالص داخلی ترکیه در سال جاری میلادی ۹ درصد افزایش یابد؛ نرخی افزون‌تر از چین و کمتر از هند. با این حال، آقای اردوغان روز پنجشنبه به مردم ترکیه وعده داد که فراتر از پیش‌بینی نهادهای بین‌المللی، نرخ رشد اقتصادی ترکیه در سال ۲۰۲۱ دو رقمی خواهد شد.

اما منتقدان او تاکید دارند که تمرکز صرف آقای اردوغان بر رشد اقتصادی دیگر همچون گذشته راهگشا نیست. چون که رشد دستمزدها نتوانسته همگام با تورم افسارگسیخته باشد. بنابراین خانوارهای کم‌درآمد بیشترین آسیب را از کاهش استانداردهای زندگی متحمل شده‌اند و نرخ فقر که در یک و نیم دهه نخست تسلط حزب عدالت و توسعه بر قدرت به شدت کاهش یافته بود از سال ۲۰۱۹ و با رخداد بحران ارزی که موجب از میان رفتن یک میلیون شغل شد، دوباره شروع به افزایش کرده است.

بانک جهانی نیز اخیرا هشدار داد که امسال ۱.۵ میلیون نفر به جمعیت فقرای ترکیه افزوده می‌شود و این جمعیت را در مجموع به ۸.۴ میلیون نفر می‌رساند که به معنای از دست رفتن تمامی دستاوردهای رفاهی به دست آمده در سه سال منتهی به آغاز همه‌گیری کرونا خواهد بود.

همچنین در حالی که بدهی خارجی ترکیه به ۴۵۰ میلیارد دلار رسیده است، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده در سال ۲۰۲۰ تنها به ۵.۸ میلیارد دلار رسیده، در حالی که تجربه اوج ۱۹ میلیارد دلاری را در سال ۲۰۰۷ داشته است.

اردوغان پس از تثبیت تسلط خود بر نهادهای سیاسی و اقتصادی ترکیه، استقلال بانک مرکزی این کشور را نیز متزتزل کرد. چنان که به اعتقاد برخی کارشناسان اقتصادی اصرار او بر لزوم کاهش نرخ بهره و پایین نگاه داشتن آن موجب رشد نرخ تورم و افت نرخ برابری لیر شده است. البته آقای اردوغان و رئیس بانک مرکزی منتخب او بر این باورند که بر خلاف جریان مسلط اقتصادی در جهان، کاهش نرخ بهره به مبارزه با نرخ تورم کمک می‌کند.

البته منتقدان رئیس جمهوری ترکیه معتقدند که این رویکرد او در قبال نرخ بهره مبتنی بر تلاش او برای اعطای وام‌های ارزان‌قیمت به دوستان فعال در صنعت ساختمان و گردشگری و نیز جلب رای عمومی بیشتر است.

به گزارش یورونیوز، اگرچه آقای اردوغان هنوز یک سیاستمدار قدرتمند است، اما این روزها اغلب خسته و تکیده به نظر می‌رسد. او در ماه ژوئیه گذشته و طی یک پیام ویدیویی خطاب به مقام‌های حزب عدالت و توسعه لحظه‌‌ای به خواب رفت. بر همین اساس، همزمان با کاهش حامیان عمومی حزب عدالت و توسعه، شایعات در مورد وضعیت سلامتی آقای اردوغان نیز در شبکه‌های اجتماعی در حال افزایش است.

در چنین شرایطی احزاب مخالف او از جمله حزب چپ‌گرای خلق جمهوری‌خواه ترکیه(CHP)، حزب ملی‌گرا و محافظه کار «خوب»(IYI)، کردها و چندین حزب کوچک‌تر دیگر، برخلاف تلاش‌های مداوم آقای اردوغان برای ایجاد اختلاف میان آنها، توانسته است با هم متحد بمانند. احزاب مخالف او با یادآوری شکست خیره کننده حزب عدالت و توسعه در انتخابات شهرداری استانبول و آنکارا در سال ۲۰۱۹، یادآوری می‌کنند که با حمایت جمعی از یک نامزد واحد همچنان می‌توان آقای اردوغان را شکست داد ولی آنها اما ممکن است بر سر انتخاب یک نامزد وحدت برای رقابت با رئیس جمهوری فعلی ترکیه، دچار انشقاق شوند.

در عین حال، نتایج نظرسنجی‌ها نیز احزاب مخالف را قدری نگران کرده؛ چرا که هنوز تعداد زیادی از رای‌دهندگان بلاتکلیف هستند که بسیاری از آنها از حامیان سرخورده حزب عدالت و توسعه هستند. این گروه هنوز جذب حزب دیگری نشده‌اند و به اعتقاد برخی صاحبنظران نیز این دسته از افراد که ۲۰ سال مداوم حامی حزب عدالت و توسعه بوده‌اند، به سرعت جذب احزاب دیگر نخواهند شد و همین امر می‌تواند همچنان شانس آقای اردوغان را برای شکست رقبای خود افزایش دهد مگر این که مخالفانش بتوانند نامزدی واحد و به اندازه کافی مقبول، محبوب و توانمند معرفی کنند.

در همین حال، انتشار ویدئوی جدید در رسانه‌های اجتماعی از رئیس جمهور ترکیه بر تردید‌ها درباره سلامتی او افزوده است.

انتشار فیلم جدیدی که مشکلات «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه را در راه رفتن نشان می‌دهد، جنجال‌هایی را در مورد سلامتی وی ایجاد کرده و بسیاری می‌گویند ممکن است اردوغان بزودی مجبور به ترک سمت خود شود.

حمید کوهکن

سلام . ممنون از تهیه پاکست مفید و مطالعه شده .
باید اشاره کنم که آقای اردوغان در ابتدا یک دیکتاتور است نه یک سیاست مدار اقتصادی و افول دولت او نیز به همین دلیل اتفاق افتاده است . رویکرد دولت اردوغان در ابتدا ایجاد مسیر توسعه بر اساس جذب توریست و سرمایه گذاران خارجی بوده است ولی سیاست بانکی این دولت که براساس کاهش نرخ بهره بانکی بوده . شاید در ابتدا این ذهنیت را ایجاد نمود که با خروج سرمایه از بانک ها و سرازیر شدن آن به تولید صنعتی و توریسم راه پیشرفت را فراهم نموده باشد. ولیکن این کار یک تیغ دولبه است که با نرخ پایین بانکی در زمان کرونا و عدم موفقیت صنعت توریسم و تولیدات قبلی در این زمان سرمایه های سرکردان نمیتواند جذب بانک ها شود و بیشتر صرف دلالی و خرید و فروش های بدون ارزش افزوده برای پیشرفت ملی مثل
ارز و طلا شده و باعث افزایش بدهی ملی می شود .
اشتباه بزرگ دولت آقای اردوغان جدا از دیکتاتوری رفتاری در استفاده ابزاری از ایدئولوژی و قومیت در پیشرفت توسعه بوده که این رویکرد و دوگانگی رفتاری در زمان های مختلف باعث بی اعتمادی قومیت های داخلی و کشورهای منطقه ای شده و سرمایه گذاران نسبت به ورود به کشور ترکیه با تردید نگاه میکنند و احتمال چرخش سیاسی حزب حاکم نسبت به مسائل مختلف و تغییرات فاصله ارزی این ریسک را بالا تر میبرد .
آقای اردوغان با پیش گرفتن دیکتاتوری در رفتارهای مالی و سیاسی و عدم استفاده مناسب از مشاوران بدون جهت گیری امکان برون رفت از این شرایط را ندارد و عملا کشری که بسمت یک توسفه مناسب و پایدار میرفت در یک چرخش غیر اصولی بسمت فروپاشی اقتصادی و در نهایت سیاسی در حرکت است .